Dược sĩ Thu Hiền
Thổ phục linh hay còn gọi là khúc khắc, có tên khoa học là Smilax glabra Roxb. Thuộc họ Hành tỏi (Liliaceae).
Thổ phục linh là một loại dây leo sống lâu năm, thân dài 4-5m, có thể tới 10m, có nhiều cành nhỏ, gầy, không gai, thường có tua cuốn dài. Lá mọc so le, hình trái xoan thuôn, phía dưới tròn, dài 5-13cm, rộng 3-7cm, chắc cứng, hơi mỏng, có 3 gân nhỏ từ gốc và nhiều gân con. Hoa mọc thành tán chừng 20-30 hoa. Cuống chung chỉ ngắn chừng 2mm, cuống riêng dài hơn, chừng 10mm hay hơn. Quả mọng, hình cầu, đường kính 6-7mm, hơi 3 cạnh, có 3 hạt.
Vị thuốc Thổ phục linh trong Đông y là thân rễ phơi hay sấy khô của cây nói trên. Có thể thu hoạch quanh năm, nhưng tốt nhất vào thu đông. Đào lấy thân rễ, cắt bỏ rễ nhỏ rửa sạch, thái mỏng khi đang còn ướt (cho dễ thái), phơi khô, có khi ngâm nước nóng ít phúc rồi mới thái cho dễ hơn. Có nơi lại để nguyên củ phơi khô.
Thổ phục linh là một vị thuốc được dùng trong Đông y và Tây y. Theo Đông y, Thổ phục linh có vị ngọt, nhạt, tính bình, vào 2 kinh Can và Vị. Có tác dụng thanh nhiệt trừ thấp, tiết trọc giải độc (đào thải các chất cặn bã và giải độc) Dùng chữa phong thấp khớp đau xương, lở ngứa ngoài da, ác sang ung thũng, giải độc do thủy ngân....Dân gian thường dùng để tẩy độc cơ thể, bổ dạ dày, khỏe gân cốt, làm ra mồ hôi....Liều dùng hàng ngày 10-20g dưới dạng thuốc sắc, có khi dùng với liều cao hơn.
Thổ phục linh chữa vảy nến
Sử dụng thổ phục linh để chữa bệnh vẩy nến là một kinh nghiệm đã được lưu truyền từ lâu trong dân gian và đã được các nghiên cứu thực nghiệm chứng thực:
- Năm 1961, khoa da liễu Quân y viện 108 đã thử nghiệm sử dụng thổ phục linh chữa bệnh vẩy nến (psoriasis) bằng đơn thuốc sau đây: Thổ phục linh 40-80g, hạ khô thảo nam (cây cải trời) (Blumea subcapitata) 80-120g cả 2 vị sắc với nước (500ml) trong 3 giờ ở nồi hấp 150 độ C, được 300ml chia 3 hoặc 4 lần uống trong ngày. Dùng điều trị cho 21 người khỏi hẳn, nhưng có phối hợp ghép Philatop, 3 trường hợp đỡ 70-80%, 1 trường hợp điều trị dở dang. Thời gian điều trị trung bình là 79 ngày (ngắn nhất 23 ngày, dài nhất 118 ngày). Trong khi uống thuốc có phối hợp bôi những thuốc như thuốc mỡ salixylic 5%, crizophanic 5% dầu ca đơ 10%, mở saburo.
- Các năm sau, tại một số bệnh viện khác cũng đã thử nghiệm sử dụng thổ phục linh chữa vẩy nến đạt kết quả tốt.
Hiện tại trên lâm sàng, các thầy thuốc thường sử dụng thổ phục linh để chữa bệnh vẩy nến theo 2 công thức như sau:
1. Dùng thổ phục linh 40-80g, hạ khô thảo nam (cây cải trời) 80-120g, cả 2 vị sắc kỹ với nước, chia 3 hoặc 4 lần uống trong ngày.
2. Dùng thổ phục linh 40g, hà thủ ô 20g, đương quy 20g, khương hoạt 16g, ké đầu ngựa 16g, sinh địa 16g, huyền sâm 12g, uy linh tiên 12g, sắc nước uống mỗi ngày 1 thang.
Ngoài ra, thổ phục linh còn có thể sử dụng để chữa trị nhiều chứng bệnh khác.
