Dấu hiệu bệnh lupus ban đỏ là gì? Cách điều trị bệnh lupus ban đỏ hiệu quả.

Lupus ban đỏ là một bệnh tự miễn rất nguy hiểm. Nếu không được điều trị kịp thời có thể gây các biến chứng nghiêm trọng đến nhiều cơ quan trên cơ thể. Vậy làm thế nào để nhận biết dấu hiệu lupus ban đỏ và cách điều trị bệnh này ra sao? Nếu bạn cũng đang có chung thắc mắc trên thì hãy tìm hiểu những thông tin hữu ích trong bài viết sau.

Lupus ban đỏ là bệnh gì?

Lupus ban đỏ là một bệnh thường gặp trong các bệnh lý tự miễn. Nguyên nhân của lupus ban đỏ nói riêng và các bệnh lý tự miễn nói chung là do cơ thể có những sai lệch về đáp ứng miễn dịch, dẫn đến hệ miễn dịch chống lại chính những cơ quan trong cơ thể. Hiện chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn lupus ban đỏ nhưng bệnh có thể kiểm soát được nếu điều trị đúng cách ngay từ đầu. Theo thống kê, trong số các bệnh nhân bị lupus ban đỏ, 90% là nữ giới. Lứa tuổi thường gặp là từ 15 đến 50 và bệnh chiếm tỷ lệ 50/100.000 dân.

Cơ chế gây bệnh lupus ban đỏ

Vai trò của hệ miễn dịch là tạo hàng rào phòng thủ, giúp cơ thể chống lại sự xâm nhập của các tác nhân lạ (vi khuẩn, virus,...). Tuy nhiên, trong cơ thể người mắc lupus ban đỏ cũng như các bệnh lý có cơ chế tự miễn khác, hệ thống miễn dịch hoàn toàn mất đi khả năng phân biệt “lạ - quen”, tưởng nhầm chính mô của cơ thể cũng là vật lạ nên phản ứng tạo ra kháng thể chống lại các tế bào của hầu hết cơ quan.

Cho đến nay, nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được chứng minh rõ ràng. Tuy nhiên, có một số giả thiết tạm chấp nhận lupus ban đỏ là hệ quả của sự tương tác qua lại nhiều yếu tố.

Trong đó, một số yếu tố có vai trò nổi bật hơn hẳn như:

Di truyền: Người sống trong gia đình có tiền sử bị lupus ban đỏ thì nguy cơ mắc bệnh cao gấp 20 lần so với người bình thường.

Môi trường: Các tác nhân nhiễm khuẩn, tiếp xúc với các loại hóa chất, ánh nắng mặt trời cũng có thể gây bệnh  lupus ban đỏ.

Nội tiết: Bệnh gặp chủ yếu ở giới nữ trong độ tuổi sinh sản. Ngoài ra, một số thuốc ảnh hưởng đến nội tiết như hydralazine, procainamide, isoniazid, sulfonamide, phenytoin, penicillamine có thể gây bệnh giống như lupus nên dễ chẩn đoán nhầm với lupus ban đỏ thực sự. Đồng thời, các thuốc tránh thai cũng đã được ghi nhận là có vai trò trong việc khởi động hay làm bệnh nặng thêm.

Dấu hiệu bệnh lupus ban đỏ

Do đây là một bệnh hệ thống nên lupus ban đỏ có biểu hiện trên hầu hết các cơ quan trong cơ thể. Đồng thời, các triệu chứng của lupus ban đỏ có thể xuất hiện đột ngột hoặc từ từ sau nhiều tháng, nhiều năm. Dưới đây là một số dấu hiệu điển hình của bệnh lupus ban đỏ:

Da: Đây là triệu chứng thường dễ nhận thấy nhất. Có đến 3/4 số người mắc tự thấy các ban đỏ nổi bất thường trên da. Trong đó, hồng ban có dạng hình cánh bướm ở mặt là một dấu hiệu rất đặc trưng của lupus ban đỏ. Ngoài ra, thương tổn trên da còn gặp ở những vùng hở khác như cổ, bàn tay,... Các tổn thương này nhìn chung rất nhạy cảm với ánh nắng. Bên cạnh đó, tổn thương da do lupus ban đỏ còn có dạng các bọng nước, dát xuất huyết.

Dấu hiệu lupus ban đỏ trên da

Tim: Bệnh nhân có thể có biểu hiện đau ngực, khó thở giống viêm cơ tim, màng tim. Đôi khi bệnh đã diễn tiến nặng, gây suy tim.

Phổi: Triệu chứng của viêm phổi, màng phổi cũng hay gặp và có thể suy hô hấp.

Khớp: Viêm khớp là một biểu hiện rất hay gặp, làm cho người mắc khó vận động và đi lại.

Máu: Đa số người mắc lupus ban đỏ đều có thiếu máu từ mức độ nhẹ đến nặng với biểu hiện da xanh, môi tái, hạn chế khả năng gắng sức. Xét nghiệm huyết đồ thấy có thể giảm cả ba dòng tế bào máu: Hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.

Thận: Viêm thận do lupus ban đỏ là một trong những dấu hiệu thường gặp. Người mắc đến khám có thể do tiểu đục, tiểu máu, phù toàn thân, tăng huyết áp. Xét nghiệm nước tiểu thấy bất thường và đôi khi có thể cần phải sinh thiết thận.

Tâm thần kinh: Một số người mắc lupus ban đỏ có biểu hiện rối loạn phương hướng, giảm tri giác, mất trí nhớ. Đôi khi có đau đầu dữ dội hay co giật toàn thân. Các triệu chứng tâm thần kinh có thể nặng thêm trong trường hợp dùng corticoid liều cao và kéo dài.

Ngoài ra, thực tế trên lâm sàng, phần lớn mọi người đến khám vì các biểu hiện không đặc hiệu như sút cân, mệt mỏi, chán ăn, sốt nhẹ âm ỉ, rụng tóc, viêm loét miệng kéo dài, đau các khớp nhỏ. Thậm chí nhiều trường hợp chỉ vì bị đau mỏi cơ, rối loạn kinh nguyệt.

Các dấu hiệu của bệnh lupus ban đỏ thường diễn biến thành những đợt cấp tính, xen kẽ giữa những thời gian lui bệnh. Trong giai đoạn đầu của bệnh, các dấu hiệu thường mơ hồ giống với nhiều bệnh lý khác. Do vậy người mắc thường chỉ phát hiện bản thân đã mắc lupus ban đỏ khi bệnh đã trở nặng.

Cách điều trị bệnh lupus ban đỏ hiệu quả

Hiện nay chưa có phương pháp điều trị lupus ban đỏ khỏi hoàn toàn. Nhưng người bệnh có thể sử dụng thuốc hoặc thay đổi lối sống để làm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa sự tái phát. Dưới đây là một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị lupus ban đỏ:

- Steroid: Đây là thuốc được sử dụng để giúp giảm viêm. Bạn có thể bôi thuốc mỡ hoặc kem theo toa cho da. Ngoài ra, bạn cũng có thể tiêm steroid trực tiếp vào khu vực da bị ảnh hưởng. Thuốc uống steroid có thể giúp giảm bớt các tổn thương bằng cách giảm sản xuất kháng thể và các tế bào viêm. Tuy nhiên, steroid dễ gây mỏng da, vì vậy chúng phải được sử dụng trong thời gian ngắn và có sự giám sát chặt chẽ của các chuyên gia.

- Thuốc bôi không steroid: Kem bôi và thuốc mỡ không steroid, như thuốc ức chế calcineurin, tacrolimus cũng có thể giúp giảm viêm trong trường hợp mắc lupus ban đỏ.

- Thuốc chống sốt rét: Đây là một cách khác để giảm viêm. Những loại thuốc uống này bao gồm: Hydroxychloroquine, chloroquine và quinacrine.

- Thuốc ức chế miễn dịch: Đây là loại thuốc có thể làm giảm sản xuất các tế bào viêm. Chúng thường được sử dụng trong những trường hợp nghiêm trọng hoặc nếu bạn không muốn sử dụng steroid đường uống. Một số loại thuốc thuộc nhóm này là: Mycophenolate mofetil, azathioprine và methotrexate.

Ngoài việc sử dụng một số loại thuốc ở trên, chuyên gia khuyên bạn nên có lối sống khoa học, lành mạnh, bảo vệ da khỏi các yếu tố nguy cơ gây bệnh lupus ban đỏ. Chúng bao gồm:

- Tránh ánh nắng mặt trời bằng cách luôn sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF từ 70 trở lên. Thoa lại sau vài giờ hoặc sau khi bị ướt. Ngoài ra, bạn cần đội mũ và mặc quần áo dài để bảo vệ làn da, ngay cả trong những ngày nhiều mây.

- Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc có thể làm nặng thêm tình trạng của bạn. Do đó, hãy từ bỏ thói quen này. Điều này không chỉ tốt cho tình trạng lupus ban đỏ mà còn hữu ích cho sức khỏe tổng thể nói chung.

- Cẩn trọng khi dùng thuốc: Một số loại như thuốc kháng sinh và thuốc lợi tiểu có thể khiến bạn nhạy cảm hơn với ánh sáng mặt trời, làm trầm trọng hơn triệu chứng lupus ban đỏ. Do đó, hãy đọc nhãn thuốc cẩn thận khi sử dụng.

- Hạn chế trang điểm, sử dụng các loại sữa tắm, dầu gội chứa nhiều chất tẩy rửa bởi nó có thể gây kích ứng da, khiến tình trạng của bạn trầm trọng hơn.

- Quản lý tốt tình trạng căng thẳng, stress của bạn: Điều này giúp tăng cường miễn dịch, từ đó cải thiện bệnh lupus ban đỏ tốt hơn.

- Tăng cường vận động, ít nhất 30 phút/ngày và 5 ngày/tuần để cải thiện triệu chứng bệnh hiệu quả.